Antik Çağın Uygarlık Merkezi: Efes Antik Kenti

Efes Antik Kenti denildiğinde hemen herkesin gözünde o iki katlı kemerli yapı canlanır. Zamanında 14 bin kitabın bulunduğu “Celsus Kütüphanesi” Efes’in en önemli sembolü olarak bugün bile dimdik ayaktadır. Her yıl yerli ve yabancı yüzlerce turist ve tarih tutkunu tarafından ziyaret edilen, antik ismiyle Ephessos, İzmir’in Selçuk ilçesi sınırları içinde bulunan bir Yunan kentiydi. Sonraları hayli önemli bir Roma kenti kimliği kazanan Efes, Klasik Yunan döneminde de İyonya’nın on iki şehrinden birisiydi. Köklerinin İ.Ö 6 bin yılları Cilalı Taş Devrine kadar uzandığı bilinen Efes 1994 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alındı, 2015’te ise Dünya Mirası olarak tescillendi.

Bu romantik liman kenti doğu ile batının birleşme noktasında bulunan stratejik konumuyla ticari ve politik anlamda da parlak bir ömür sürmüştür. Efes, kendi çağının kültür, bilim ve sanat alanlarında da parlayan yıldızıydı. Dünyanın 7 harikasından biri olan Artemis Tapınağının da Efes’te yer alması buraya olan ilginin artmasına sebep olmuştur. Şehirde devasa tapınaklar, felsefe akademileri ve ünlü Celsus Kütüphanesi bir kültür incisi gibi parıldar.

Nehirlerin getirdiği alüvyonlarla zaman içinde dolarak denizden uzaklaşan Efes, ticari gücünü ve önemini de yitirmeye başlar. Ve ardından gelen yıkıcı depremle parlak günleri tarih sayfalarına gömülür. Ara ara kesintilere uğrasa da daima yerleşimin olduğu Efes, Selçuklu Dönemine kadar iyi korunmuş ve bugün bile ayakta kalan kütüphanesiyle sembol haline gelmiş bir tarih mirasıdır. 

Tamamen mermerden yapılan ilk şehir olma özelliğini de taşıyan Efes; yamaç evleri, antik tiyatrosu, Kral yolu, meşhur Celsus kitaplığı ve daha pek çok kalıntısıyla çağdaşları arasında en ilgi çekici antik bölgelerden birisi olma payesini başarıyla koruyor. Neolitik, Helenistik ve Roma dönemde kent olarak varlığını sürdüren Efes, asıl görkemli çağını Roma dönemde yaşamıştır.

İ.Ö 1-2. yüzyıllarda Roma İmparatoru Augustus zamanında Asya Eyaleti’nin başkenti olan Efes’in nüfusu 200 bin kişiyi aşmıştır. Bu zengin ve görkemli dönemde şehrin her yeri tamamen mermerden inşa edilmiş birbirinden heybetli ve göz alıcı anıtsal yapılarla doluydu. Anadolu’nun doğurgan ve bereket timsali ana tanrıçası Kybele geleneğinden köklenen Artemis kültürünün en gösterişli tapınağı, Efes’e değer katan unsurların en başında gelir.

İ.Ö 6. yüzyılda sanat, bilim, kültür alanında Milet ile birlikte ilk sıralarda yer alan Efes, pek çok sanatçı ve bilim adamını da tarihe armağan etmiştir. Bilge Herakleitos, rüya tabircisi Artemidoros, şair Callinos ve Hipponaks, dilbilimci Zenodotos, hekim Soranos ve Rufus gibi ünlü isimler Efes’te yetişen ve tarihe miras kalan önemli isimlerdir.

Efes’te Gezilecek Yerler

Efes görkemli ve iyi korunmuş mermer yapılarıyla adeta göz alıcı bir tarihin izlerini cömertçe yansıtmaya devam eder. Tüm cadde ve sokakların birbirini dik açıyla kestiği ızgara plana göre inşa edilen Efes Antik Kentine iki kapıdan giriliyor. Şehri iyice gezebilmek için en az 3 saat ayırmak gerekiyor. Liman Caddesi, Meryem Kilisesi, Büyük Tiyatro, Mermer Cadde, Celsus Kütüphanesi, Kuretler Caddesi, Traianus Çeşmesi, Hadrianus Tapınağı, Domitian Tapınağı, Varius Hamamı, Belediye Binası, Odeon ve Yamaç Evleri şehrin en önemli yapıları olarak görülmeye değer.

Efes Antik Kenti söz konusu olduğunda meşhur Aşk Evi’nden bahsetmeden geçmek olmaz. Mermer Caddede bulunan ve üzerine kadın yağıyla kadın başı kazınmış bir mermer levha, adeta biraz ileride yer alan Aşk Evi’ni işaret eden bir reklam panosu. Özellikle Efes’e gelen denizcilerin en gözde ve uğrak mekanlarından birisi olan Aşk Evi, Kuretler Caddesi ile Mermer Cadde kesişiminde yer alıyor. Aşk Evi’ne Celsus Kitaplığı’ndan ve Skolastika Hamamı’ndan gizli bir geçitle giriliyor. Duvarlarında dört mevsimi anlatan mozaikler bulunan Aşk Evi de Efes’in en önemli ve ünlü yapılarından birisi.

Efes’e Nasıl Gidilir

Gaziemir garajından 40 dakikada kalkan dolmuşlarla Selçuk’a gidebilirsiniz. Adnan Menderes Havalimanından araç kiralayarak da Efes’e ulaşılabilir. İzmir-Aydın yolunu takip ederek, Torbalı’dan sonra gelen Selçuk tabelası takip edilerek de hedefe ulaşabilirsiniz. Selçuk otogarından kalkan minibüsler de bir başka alternatif.

Efes Antik Kentine Giriş Ücreti

Efes Antik Kentine giriş ücreti 2020 yılı itibariyle 100 TL’dir. Müze kart ile yılda iki kez ücretsiz giriş de yapılabilmektedir. Eğer Yamaç Evleri de görmek istiyorsanız ekstra 45 TL ücret ödemeniz gerekiyor. Burada müze kart geçerli değildir.