Dünyanın En Uzun Yaşamları

Dünyanın En Uzun Yaşamlarının Sekiz Ortak Özelliği

Blue Zones (Mavi Bölgeler) olarak adlandırılan coğrafyalarda hayat süren insanlar, genellikle 100 yaşına kadar sağlıklı şekilde yaşarlar. Mavi Bölgeler’in insanları, yaşam kalitesinin ve süresinin artmasına yol açan sekiz ortak yaşam tarzı ilkesini paylaşıyor. Sardunya’nın Barbagia bölgesi, Yunanistan’ın Ikaria Adası, Kosta Rika’daki Nicoya Yarımadası, Kaliforniya’da Loma Linda civarı ve Japonya’nın Okinawa şehri gibi “Mavi Bölgeler”de uzun yaşamın sırları şöyle:

1. Doğal Hareketlilik
Mavi Bölgeler’de yaşayan insanlar maraton koşmazlar veya spor salonlarına gidip ağır egzersizler yapmazlar. Devamlı ve doğal hareketli bir yaşam tarzları vardır. Onları sürekli ve düşünmeden hareket etmeye iten ortamlarda, bahçelerde yaşıyor ve çalışıyorlar.

2. Amaç
Okinawanlar buna “Ikigai” diyorlar ve Nikolaylar buna “plan de vida” diyor. Her ikisinin de anlamı neden sabah uyandığını bilmek; amaçla güne uyanmak. Bir amacı olan insanların ortalama yedi yıl daha fazla yaşadıkları görülmüş.

3. Rahatlama
Mavi Bölge insanları bile stres yaşarlar. Stres, yaşam kalitesini bozan ve bazı hastalıklara neden olan bir etkendir. Dünyanın en uzun yaşayan insanları stresi azaltacak alışkanlıklara sahiptir. Okinawanlar atalarını hatırlamak için her gün birkaç dakikasını ayırır, Adventistler dua eder, Ikaralılar öğleleri biraz uyur, Sardunyalılar eğlenir.

 4. %80 Kuralı
 Aç olmamakla dolu hissetmek arasındaki yüzde 20 boşluk, kilo verme   veya kazanma arasındaki fark olabilir. Yani tam doymadan sofradan   kalkmak. Mavi Bölgeler’deki insanlar öğleden sonra veya akşamın erken   saatlerinde küçük yemeklerini yiyip, günün geri kalanında daha fazla   yemek yemiyorlar. Yani üç ana öğün, üç ara öğün diye bir kuralları yok.

 5. Sebze Ağırlıklı Beslenme
 Mevsimine göre sebze ve meyve ağırlıklı beslenme, tam tahıllı gıdalar   yeme, keçi sütü ve peyniri tüketme, bulundukları bölgeye özgü otları yemeklerde kullanma, ağırlıklı olarak su olmak üzere bol sıvı tüketimi, balığı sıkça tercih etme ve kırmızı et tüketmekten kaçınma gibi alışkanlıkları var.

6. İnanç
Mavi Bölgeler’de yaşayan 100 yaşını aşmış her beş kişiden ikisinin, dini bazı topluluklara bağlı olduğu gözleniyor.

7. Önce Aile
Bu bölge insanları için aileler önceliklidir. Yaşlı ebeveynler ailenin yakınlarında veya aynı evde yaşar. Evde büyüklerin olmasının, çocukların hastalanma veya yaşam kaybı ihtimalini azalttığı görülüyor. Ayrıca uzun evliliklerin de yaşamı üç yıla kadar uzattığı gözleniyor.

8. Doğru Sosyal Grup/İyi Arkadaşlar
Mavi Bölge insanları, sağlıklı davranışları destekleyen sosyal çevreye sahipler. Okinawanlar, birbirlerine hayatı için bağlı beş arkadaştan oluşan bir grup kavramını (”moais”) yarattı. Araştırmalar sigara içmenin, obezitenin, mutluluğun ve hatta yalnızlığın bulaşıcı olduğunu ortaya koyuyor. Uzun ömürlü insanların sosyal ağları, sağlık davranışlarını olumlu biçimde şekillendirir.

Aralıklı Açlıkla Gelen Sağlık

Batı’da “intermittent fasting” adı ile bilinen “aralıklı oruç” diyeti, en popüler beslenme programlarından biri olma yolunda. Aralıklı orucun odak noktası, diğer beslenme biçimlerinden farklı olarak besinler değil beslenme zamanıdır. Kanser ve kemoterapi sürecinde de beslenme oldukça önemlidir ve bu süreçte beslenmede değişiklikler gözlenebilir. Daha önce sevdiğiniz bir yiyeceği sevmemeye başlayabilir, yeni besinleri listeye eklemeyebilirsiniz. İştahsızlık ve bulantı zaman zaman gıda alımını sınırlar. Fakat bu durum sanıldığı kadar zararlı olmayabilir. Yeni yapılan çalışmalar, kanser tedavisi sürecinde yaşanabilen iştahsızlığın her zaman olumsuz algılanmaması gerektiğini, hatta uygun görülen hastalarda zaman zaman aç kalmanın olumlu etkilerinin olabileceğini düşündürüyor.

Aralıklı açlık, bireylerin 16-48 saat çok az miktarda kalori aldıkları veya hiç almadıkları bir beslenme şeklidir. 8 saat yeme ve 16 saat açlık; 2 saat yeme ve 21 saat açlık gibi farklı şekillerde denenmektedir. Aralıklı açlığa, oruç diyeti veya periyodik açlık da denmektedir. Bu farklı açlık modelleri, memelilerde fiziksel ve zihinsel performansı artırmak için denenen yaklaşımlardır. Aralıklı açlık modelinde vücudun kas kitlesi korunurken, vücuttaki yağ oranının azaldığı gözlenmiştir. Aralıklı ve periyodik açlık ile yapılan çalışmalar, kanser hücrelerini kemoterapiye veya diğer antikanser tedavilerine karşı daha duyarlı hale getirebileceği iddiasını ortaya atmıştır. Ayrıca bu beslenme tarzı insülin, leptin, adiponektin gibi hormonların modüle olmasına yarımcı olmuştur. Aralıklı açlık, öncelikle diyabet ve polikistik over sendromunun kontrolü için çalışılmıştır, ancak şimdi kanser önleme veya tedavisi için potansiyel bir yaklaşım olarak dikkat çekiyor. Mevcut veriler, oruç diyetinin, özellikle yan etkileri azaltarak kemoterapi sonuçları için faydalı olabileceğini düşündürüyor. Oruç diyeti, uygun şekilde seçilmiş hastalarda güvenli bir yöntem olarak gözleniyor. Oruçla ilgili olumsuz etkiler de, düşük dereceli görünüyor.

D Vitamini Ve Omega-3 Takviyesi Doğru Mu?

Batılı ülkeler başta olmak üzere dünya genelinde vitamin ve mineral şeklinde diyet takviyelerinin kullanımı yaygındır. Örneğin ABD’li yetişkinlerin yarıdan fazlası, suplement ürünleri (diyet takviyesi) kullanmaktadır. Son yıllarda en popüler ve sağlık faydasına inanılmış diyet takviyeleri ise balık yağı ve D vitaminidir. Fakat bu takviyelerin uzun dönem faydalarına dair ciddi kuşkular vardı. Bu amaçla şimdiye kadar tasarlanan en iyi ve kapsamlı çalışma, sonuçları Ocak 2019’da NEJM adlı bilimsel dergide yayımlanan VITAL oldu.

Randomize, çift kör ve plasebo kontrollü çalışmasında katılımcılara, günlük 2000 IU D3 vitamini, günlük 1 gram omega-3 yağ asidi, kanser ve kalp-damar hastalıklarından korunmadaki etkilerini test etmek için verildi. Çalışmanın sonucunda baş araştırıcı Manson ve arkadaşları şu sonuca ulaştı: balık yağı ve D vitamini takviyeleri, kanser ve kalpdamar hastalığı risklerini azaltmıyor. Şimdiye kadar yapılan gözlemler ise, balık tüketmenin kardiyovasküler (kalp-damar) hastalıklardan koruduğunu düşündürüyor.