Helenistik Dönemin Kültür Merkezlerinden: Pergamon Antik Kenti

İzmir’in Bergama ilçesinde yer alan Pergamon ya da bilinen diğer adıyla Bergama Antik Kenti Ege Bölgesi sınırları içinde yer alan en önemli tarihi mekanlardan biridir. Bergama Antik Kenti 2014 senesinde UNESCO Dünya Mirası Listesine dahil edilmiş ve tarihsel değeri de tescillenmiştir.

 

 

 

 

Bergama Antik Kenti Tarihçesi

Pergamon olarak da bilinen Bergama Antik Kenti’nin kuruluşu İÖ 4. yüzyıla kadar dayanmaktadır. Uzun yıllar boyunca Pergamon Krallığı’na başkentlik yapan şehir saray, tapınak, tiyatro gibi yapılarıyla öne çıkmaktadır. Etrafı güçlü surlarla çevrili olan Pergamon, sağlam bir şekilde korunabilmiştir. Mevcudiyetini İÖ 2. yüzyıla kadar sürdüren kent, böylelikle geç Bizans çağını da yaşamıştır.

 

 

“Bergama Antik Kenti nerede?” sorusuna gelirsek; İzmir’in Bergama ilçesinde yer alan antik şehir, yüksek bir tepede konumlanan Pergamon Krallığı’nın merkezi olarak da bilinmektedir. Toplu taşıma veya özel aracınızla Bergama’da yer alan antik şehre kolayca ulaşabilirsiniz.

 

 

 

 

Bergama Antik Kenti Gezilecek Yerler

Antik kentin en önemli yapılarından biri akropoldür. Burada bulunan yukarı kentte tapınaklar, kral sarayları ve su sarnıçları yer almaktadır. Burası kral ailesi ve kentin ileri gelenlerinin ikamet ettiği bölümdür. Binaların alt kısmında ise Athena Tapınağı yer alır. Trajan Tapınağı ve kütüphane de burada yer almaktadır. Bunların daha da altında Zeus altarı bulunmaktadır. Buranın bir diğer özelliği de dünyadaki bilinen en dik tiyatrolardan birini sınırları içerisinde barındırmasıdır. Buranın da alt kısmında Gymnasion ve Demeter Tapınağı yer almaktadır.

 

Bergama Kilisesi 

Bergamalılar tarafından Kızıl Avlu olarak adlandırılan kilise, kırmızı tuğlalarla inşa edildiği için bu adı almıştır. İlk olarak Hadrıanus dönemde Serapis için yapılan kilise, daha sonraki yıllarda bazilikaya çevrilmiştir.

 

 

 

 

Athena Tapınağı  

Dor düzende inşa edilen Athena Tapınağı tiyatro binasının hemen üstündeki terasta konumlanmıştır. Günümüze tapınağın sadece bazı parçaları kalmıştır. Tapınaktan bazı sütün ve arşitrav parçaları da Berlin Müzesinde muhafaza edilmektedir.

 

 

 

 

Pergamon Kütüphanesi

II. Eumenes Dönemine ait olan kütüphane oldukça büyük boyutlarda bir okuma odasına sahiptir. Tahta raflarla donatılan kütüphanede 3 buçuk metre yüksekliğinde Athena heykeli bulunmaktaydı. Heykel bugün Berlin Müzesinde yer almaktadır.

 

 

 

 

Pergamon Tiyatrosu

Dik bir yamaç üzerine konumlandırılmış olan Pergamon Tiyatrosu Helenistik Döneme ait en etkileyici yapılar arasında yer almaktadır. 10 bin kişilik olan tiyatro Batı Anadolu’daki en dik tiyatro olma özelliğine sahiptir. Tiyatro sahnesinin arka kısmında ise Dionysos Tapınağı yer almaktadır. Tapınak, sunağı ile birlikte son derece iyi muhafaza edilmiştir.

 

 

 

Bergama’dan Berlin’e Götürülen Eserler

Zeus Sunağı ya da diğer adıyla Zeus Altarı Türkiye’den götürülerek Berlin’de yer alan Pergamon Müzesinde sergilenen eserlerin başında gelmektedir. Tam yeri gelmişken belirtelim, müzede sergilenen Zeus Sunağı gerçek sunak değil, modern bir kopyadır. Ordinaryus Ekrem Akurgal, 1945 senesinde bu sunağın Türkiye’de yer alması gerektiğini ilk kez belirten ve bu konuda çaba sarf eden ilk kişidir. Müzede ayrıca Athena heykeli, Athena Tapınağı sütun ve parçaları, Bergama Kral Sarayı mozaikleri, Dionysos Tapınağı’na ait parçalar da yer almaktadır.

 

 

Bu ünlü müzede ayrıca İştar kapısı, Şans Tanrıçası Fortuna heykeli, Nike heykeli, Asklepion’un sembolü olan Yılanlı sütun da yer almaktadır. Kentte ayrıca Asklepios Tapınağı da yer almaktadır. Tapınağın ortasındaki geçitten tıbbi tedavi uygulanan yapıya geçilmekteydi. Burada tedavi yöntemi olarak psikolojik telkin ve su sesi kullanıldığı bilinmektedir. 1870 yılında demiryolu inşaatında çalışan 3 yaşındaki Alman mühendis Carl Humann tarafından bulunan Pergamon Antik Kenti bugün hala insanlığı büyülemeye devam etmektedir.