Glutensiz Beslenme Nedir Nasıl Yapılır?

Son zamanlarda sıkça duyduğumuz terimlerden biri olan gluten, özellikle sağlıklı beslenme konusunda bir hayli titiz davranan kişiler tarafından daha sık telaffuz edilmeye başladı. İşin bir de sağlık kısmı var. Çölyak hastaları ve gıda intoleransı olan kişilerin tüketmemesi gereken gluten, sağlık problemi olmayan kişiler tarafından da beslenme listesinden çıkarılmaya başlandı. Sebebi de gluten tüketmeyen kişilerin daha sağlıklı ve zinde olduklarının iddia edilmesidir.

Aslında konuya önce gluten nedir sorusunun yanıtı ile başlamak daha doğru olacak. Buğday, çavdar ve arpa gibi tahıllarda bulunan bir bitkisel protein olan gluten, içine dahil olduğu ürünlerin daha kıvamlı ve esnek olmasını sağlayan ve bir nevi bağlayıcı vazifesi gören bir bileşendir. Ekmek, bulgur, makarna, irmik ve akla gelen her türlü hamur işinde bulunan gluten kıvam verici özelliğinden ötürü kozmetik ürünler, tutkal ve diş macunu gibi ürünlerde de yer alıyor.   

Bağlayıcı ve kıvam verici özelliği olan bu bileşen, bazı bünyelerde sağlık problemlerine sebep olduğu için glutensiz beslenme konusunu gündeme getirdi. Oldukça ciddi bir farkındalığa sebep olan glutensiz beslenme, glutene duyarlılığı olmayan kişiler tarafından da beslenme listesinden çıkartılabiliyor. Peki gerçekten de gluten içeren gıdalar sağlığa zararlı mı, glutensiz beslenme nedir ve herkes glutensiz mi beslenmeli mi gelin daha detaylı bakalım.

Glutensiz Beslenme Nedir?

Tahıllarda bulunan bir protein olan gluten bazı kişilerde sindirim hassasiyetine sebep olmaktadır. Bu da kişilerin gluten içermeyen gıdalardan oluşan bir beslenme programı benimsemelerine sebep olur. Gluten hassasiyeti olan ve bunun farkında olmayarak gluten tüketen kişilerde karın ağrısı, bazı sindirim problemleri ve eklem ağrıları görülebilmektedir. Böyle bir durumda da beslenme düzenine gluten içermeyen gıdaların tüketilebileceği bir filtre uygulamak gerekecektir.   

Glutensiz Beslenme Kimler İçin Gerekli?

Arpa, buğday, çavdar gibi tahılların tüketiminden sonra yukarıda sıralanan şikayetler oluşuyorsa bir hekime danışmak ve gerekli testleri yaptırmak gerekir.

*Çölyak hastaları glutensiz beslenme disiplinini uygulaması gereken kişiler arasındadır. Tam da bu noktada çölyak hastalığı nedir sorusu akla gelmektedir. Çölyak hastalığı genetik ve çevresel faktörlerle meydana gelen inflamatuar bir otoimmün hastalıktır. Gluten içeren gıdalarla beslenen kişilerde eğer gluten hassasiyeti varsa ortaya çıkan çölyak hastalığı, aslında temelde ince bağırsakla ilgili bir rahatsızlıktır.    

*Buğdaya alerjisi olan kişilerin de glutensiz beslenme diyeti uygulaması gerekebilir. Böyle bir hassasiyeti olan kişilerde buğday tüketiminden sonra mide bulantısı, nefes alma zorluğu gibi semptomlar görülebilmektedir.   

*Bazı insanlarda da çölyak hastalığı ve buğday alerjisi olmamasına karşın gluten duyarlılığı gözlemlenmektedir. Gluten tüketimi sonrası baş ağrısı, halsizlik, eklem ağrısı gibi problemler yaşayan kişilerin gluten içermeyen gıdalarla beslenmesi gerekmektedir.

Glutensiz Beslenme Nasıl Olmalıdır? 

Eğer gluten duyarlılığınız varsa buğday, arpa, çavdar gibi tahılları içeren tüm yiyecekleri beslenme listenizden çıkartarak işe başlamalısınız. Bu beslenme şeklinin glutene duyarlılığı olmayan kişiler tarafından da benimsenen bir model olduğunu belirtmiştik. Öyle ki bazı market ve restoranlarda glutensiz yiyeceklerin olduğu reyonlar ve glutensiz yemeklerden oluşan menüler de bir hayli ilgi görmektedir. Gluten hassasiyeti ciddi seviyede olan kişilerin tükettiği besinlerin gluten içeren besinlerle teması dahi rahatsızlık verebilir.